Ostatnie brutalne interwencje policji wobec demonstrantów między innymi posłanki Barbary Nowackiej (użycie gazu łzawiącego zupełnie nieadekwatne do spokojnego zachowania posłanki) wzbudziły liczne komentarze. Były to oczywiście reakcje emocjonalne, które na gorąco starały się opisać zaistniałą sytuację, były też reakcje polityczno-instytucjonalne, jak skierowanie zapytania do marszałek sejmu Elżbiety Witek o wyjaśnienie zachowania policji w tym konkretnym przypadku, były też próby głębszych wyjaśnień wzrastającej brutalności policji wobec ludzi demonstrujących od kilku tygodni na ulicach polskich miast

Historia III RP to również mozolne budowanie autorytetu przez policję, jak również pozyskiwanie przez nią zaufania społecznego. I to się udało. Patrząc na ranking instytucji godnych zaufania policja zajmuje w nim wysokie miejsce. I nie jest to tylko efekt sprawnie prowadzonych akcji public-relations. Mimo potknięć, braków kadrowych, ciągłego niedofinansowania instytucja odpowiedzialna za zdrowie, mienie, życie i bezpieczeństwo obywateli ze swoich obowiązków w ocenie społeczeństwa wywiązywała się dobrze, a w niektórych przypadkach nawet bardzo dobrze.

To co się zatem stało w ostatnich tygodniach, że kapitał, który był skrzętnie gromadzony przez minione trzy dekady, zaczął w dość szybkim tempie topnieć. Na pewno przyczyniły się do tego nieadekwatne interwencje w stosunku do pokojowo demonstrujących ludzi po absurdalnym wyroku tzw. Trybunału Konstytucyjnego w sprawie zaostrzenia ustawy antyaborcyjnej.

W pierwszych dniach protestów policja zachowywała się bardzo powściągliwie. Pojawiły się nawet plotki o naciskach ze strony Jarosława Kaczyńskiego na komendanta głównego policji o bardziej stanowcze, a nawet brutalne traktowanie demonstrantów. Sam komendant główny zagroził dymisją, pokazując, że nie będzie ulegał formułowanym wprost politycznym naciskom.

Jednak po upływie tygodnia taktyka policji uległa zmianie. Zaczęło się nękanie demonstrujących w postaci wręczania mandatów, tak zwanego spisywania, poszturchiwania manifestujących, czy używania gazu łzawiącego wobec – zdaniem policji – agresywnie zachowujących się uczestników protestów. Zmiana nastawienia przez policję podyktowana była konformizmem instytucjonalnym hierarchicznej formacji jaką jest policja (to znaczy obawami o utratę pracy, czy utrzymanie stanowiska w razie przeciwstawienia się politycznym naciskom).

Jednak frazeologia używana przez policję obrony porządku i bezpieczeństwa obywateli w dobie pandemii nie wytrzymuje testu rzeczywistości. Niepotrzebna brutalność, używanie siły wobec głównie protestujących kobiet, obrazki zapłakanych i wykrzywionych w grymasie bólu twarzy po użyciu gazu łzawiącego wobec manifestantów w oczach obserwującego dość wnikliwie ostatnie wydarzenia społeczeństwa wyglądają fatalnie.

Próba spacyfikowania czy wygaszenia protestów realizowana przez policję na polityczne zamówienie przynosi skutek odwrotny od zamierzonego. Protestujący są tylko coraz bardziej zdeterminowani, a w niektórych przypadkach radykalizują się, a sympatia społeczna ewidentnie lokuje się po ich stronie. Zachodzą dwa zjawiska równolegle: protest zyskuje coraz mocniejszą legitymację społecznego poparcia, policja z kolei w ekspresowym tempie traci autorytet i zaufanie z trudem wypracowane po 1989 roku. Autorytet i zaufanie można bardzo szybko stracić, ich odbudowa może być procesem rozłożonym na lata.

Z tej sytuacji płynie jednoznaczny wniosek: uleganie przez policję politycznym naciskom do realizowania akcji pacyfikowania społeczeństwa wyrażającego swój gniew wobec nieudolnych polityków kończy się prawie zawsze utratą szacunku i poważania w społeczeństwie i jednocześnie prowadzi do obniżenia poczucia bezpieczeństwa obywateli.

Czy policja to nadal instytucja zaufania publicznego?