„Dlaczego Polacy odchodzą z Kościoła?” – raport CBOS wskazuje na kilka podstawowych przyczyn. I na jeden ważny wniosek – ci którzy z kościoła zrezygnowali na dobre, już tam w większości nie wrócą. Od marca 1992 do czerwca 2022 odsetek osób dorosłych określających się jako wierzący spadł z 94 proc. do 84 proc., zaś praktykujących regularnie (raz w tygodniu lub częściej) z blisko 70 proc. do niemal 42 proc. Jednocześnie wzrósł odsetek niepraktykujących – z niespełna 9 proc. do 19 proc.

Dyrektor CBOS prof. Mirosława Grabowska omówiła raport, przygotowany na podstawie badań, m.in. CBOS.

Z raportu CBOS wynika, że to raczej nie skandale pedofilskie i próby ich tuszowania oraz nie pieniądze, ale ogólnie krytyczne nastawienie do Kościoła i księży oraz własny światopogląd, w którym nie ma miejsca na wiarę religijną i potrzebę praktykowania.

Takki wynik kłóci się z tym, o czym piszą i o czym mówią ludzie.

REKLAMA

Prof. Grabowska wyróżniła kilkanaście powodów, dla których odchodzimy od kościoła:

Brak potrzeby (brak sensu; nie interesuje mnie to; obojętność; lenistwo; nie czułem się z tym dobrze) — 17 proc.
Krytyka Kościoła (ogólna; Kościół jako instytucja zaczął mnie denerwować; nie podoba mi się to, co robi Kościół; zraziłem się do Kościoła; Kościół to patologia; Kościół to organizacja mafijna; dezaprobata hierarchów; krytycznie o podejściu Kościoła do wiernych i wtrącaniu się w życie prywatne ludzi) — 12 proc.
Brak wiary (kryzys wiary; straciłem wiarę; dorosłem; zacząłem myśleć; nie trafia do mnie to przesłanie; brak przekonania; nie wierzę w istnienie bytów nadprzyrodzonych) — 11 proc.
Krytyka zachowania księży (podejście do ludzi; zachowanie wobec mnie; arogancja; nietolerancja; specyficzny proboszcz) — 10 proc.
Polityka (Kościół miesza się do polityki; za dużo polityki etc.) — 9 proc.
Brak zaufania do Kościoła i księży — 7 proc.
Zdrowie, wiek — 7 proc.
Brak czasu, strata czasu — 6 proc.
Skandale pedofilskie (ich tuszowanie, nierozliczenie; Kościół ukrywa za swoimi murami przestępców-pedofilów; afery: gwałty, molestowania) — 5 proc.
Pandemia — 4 proc.
Pieniądze (Kościół jest nastawiony na pieniądze, garnie się do pieniędzy; chodzi im tylko o pieniądze; biznes; złodzieje) — 4 proc.
Hipokryzja, fałsz, zakłamanie (nieprzestrzeganie prawd, które sami wyznają; rozbieżności tego, co mówią i co robią; co zakazują, to sami robią) — 4 proc.
Indywidualna sytuacja (wyrzucenie z lekcji religii; niedopuszczenie do sakramentów; drugi związek; niesprawiedliwe traktowanie; powody osobiste; problemy rodzinne; traumatyczne wydarzenie — śmierć syna) — 4 proc.
Rodzina (nie zachęcała lub przymuszała – bunt nastolatka) – 3 proc.
Wiara bez praktyk (modlę się sam w domu; wierzę w Boga, ale nie w Kościół) — 3 proc.
Ateizm — 3 proc.
Przekaz Kościoła (nie przyciąga; archaiczny; nieaktualny; nieprzystosowany; nieatrakcyjny; nudny; głupi; bezmyślny; bezsensowny; księża różne bzdety opowiadają; Kościół opowiada głupoty) — 3 proc.
Zmiana religii, światopoglądu, poglądów (miała kontakt ze świadkami Jehowy, poznała wiarę prawdziwą, do której się przekonała; inne poglądy religijne; Zmieniły mi się poglądy; mam inne poglądy; nie zgadzam się z nauką kościoła; różnica poglądów) — 3 proc.
Agnostycyzm — 1 proc.
Krytyka religii (bajki, bujda, zabobon, narzędzie kontroli, narzędzie manipulacji i ogłupiania społeczeństwa) — 1 proc.
Wiara w naukę, racjonalizm — 1 proc.
Inne (ksiądz w rodzinie; zwątpiłem w „łażenie” do Kościoła, to było takie „narodowe” chodzenie do Kościoła i na religię; homofobiczny stosunek hierarchów kościelnych do mniejszości; katolicyzm kojarzy mi się z ciągłym smutkiem, umartwianiem, poczuciem winy; to były czasy stalinowskie) — 2 proc.

zobacz także

Jednak jak się wydaje największym problemem, który już jest dostrzegalny, jest masowe odejście od kościoła ze strony młodych ludzi.

Młodzi i najmłodsi odchodzą z Kościoła już jako 16-, 14-letni nastolatkowie, dzieci jeszcze – pisze w raporcie socjolożka.

I dodaje: Tłumacząc to swoje niepraktykowanie, wskazują przede wszystkim na Kościół, księży i wszystkie ich grzechy albo wręcz ogólnikowo, albo całkiem konkretnie, wytykając upolitycznienie, skandale pedofilskie, materializm, hipokryzję.

Wśród powodów niepraktykowania przeważają uogólnione nastawienia i oceny, a nie konkretne zarzuty.

Dla Kościoła jest to sytuacja trudniejsza, ponieważ hasła w rodzaju „polityków trzymamy na dystans”, „skandale pedofilskie rozliczamy”, „z wiernych nie zdzieramy” itp. mogą nie wystarczyć, by zmienić ten uogólniony wizerunek Kościoła – podkreśla prof. Grabowska.

Źródło: Onet/KAI/CBOS

My do kościoła już nie wrócimy. Dlaczego Polacy porzucili kościół Jędraszewskiego?