W środę w Katowicach odbędzie się szczyt premierów państw Grupy Wyszehradzkiej: Polski, Czech, Węgier i Słowacji, który symbolicznie zakończy polskie przewodnictwo w V4. Szef polskiego rządu Mateusz Morawiecki przekaże w środę roczne przewodnictwo premierowi Węgier Viktorowi Orbanowi.

W szczycie wezmą udział – oprócz Morawieckiego i Orbana – także premier Czech Andrej Babisz i premier Słowacji Eduard Heger.

Jak poinformował we wtorkowym komunikacie rzecznik rządu Piotr Müller, szczyt ma być też okazją do podsumowania współpracy z ostatniego roku i omówienia najważniejszych tematów. Ponadto szefowie rządów czterech państw omówią również bieżące kwestie z agendy unijnej, w tym z zakresu polityki klimatycznej, planowanej reformy migracyjno–azylowej, reformy Schengen, działań koordynacyjnych ws. COVID-19 oraz Konferencji w sprawie Przyszłości Europy.

REKLAMA

Polska swoją roczną prezydencję w Grupie Wyszehradzkiej objęła 1 lipca ubiegłego roku, a jej hasłem było „Powrót na właściwe tory”, które nawiązywało do wyzwań związanych z pandemią COVID-19.

„Niezbędne ograniczenia w funkcjonowaniu społeczeństwa, oświaty i gospodarki stanowiły wyzwanie również w przewodniczeniu Grupie V4. Dlatego celem polskiej prezydencji było nie tylko odtworzenie stanu współpracy wyszehradzkiej sprzed wybuchu pandemii, ale również nadanie jej nowej jakości, uwzględniającej wyjątkowe okoliczności, w jakich się znaleźliśmy” – zaznaczył w komunikacie Müller.

„Liczba i doniosłość podjętych podczas polskiej prezydencji inicjatyw jednoznacznie wskazują, że cel ten udało się zrealizować. 12-miesięczny okres kierowania pracami Grupy obfitował w wiele wydarzeń i projektów związanych z tematami kluczowymi dla współpracy wyszehradzkiej oraz europejskiej pomimo trwającej pandemii i wynikającymi z niej ograniczeniami” – dodał.

zobacz także

Müller przypomniał, że powołane zostało wirtualne Centrum V4 ds. COVID-19 podczas spotkania premierów we wrześniu ubiegłego roku w Lublinie, które usprawniło wymianę informacji i doświadczeń dotyczących ochrony zdrowia, obostrzeń czy przebiegu procesu szczepień.

Wśród innych obszarów zainteresowania polskiej prezydencji w V4 rzecznik rządu wymienił także agresywną politykę Rosji i przypomniał, że we wrześniu ubiegłego roku czterech premierów V4 przyjęło wspólne oświadczenie potępiające otrucie Aleksieja Nawalnego. Müller przypomniał również, że po ujawnieniu udziału rosyjskich służb w ataku na skład amunicji w czeskich Vrbeticach z polskiej inicjatywy zwołano wideokonferencję V4 i przyjęto deklarację solidarności z Czechami oraz zaoferowano Czechom wsparcie dyplomatyczne i konsularne w związku z wydaleniem czeskich dyplomatów przez Rosję.

REKLAMA

Rzecznik rządu przypomniał także działania V4 na rzecz wsparcia opozycji demokratycznej na Białorusi po sfałszowanych wyborach prezydenckich. Jak dodał, z inicjatywy Grupy Wyszehradzkiej Rada Europejska przyjęła plan gospodarczy dla demokratycznej Białorusi przewidujący stworzenie funduszu stabilizacyjnego na co najmniej 1 mld euro.

Z kolei 17 lutego tego roku w Krakowie odbył się szczyt w Krakowie z okazji 30-lecia Grupy Wyszehradzkiej, w którym udział wziął także szef Rady Europejskiej Charles Michel. Wówczas przyjęto deklarację o współpracy w projektach cyfrowych oraz deklarację rocznicową. Szefowie rządów krajów V4 zobowiązali się wówczas do zwiększenia od 2022 r. rocznego budżetu Międzynarodowego Funduszu Wyszehradzkiego o 25 proc., do wysokości 10 mln euro.

Müller przypomniał, że dzięki Funduszowi realizowane są m.in. działania z zakresu współpracy kulturalnej i naukowej oraz rozwijania mobilności wśród młodzieży, a od powstania w 2000 r. z Funduszu przyznano 2400 stypendiów i wsparł blisko 6 tys. projektów.

Rzecznik rządu wśród działań minionego roku prezydencji Polski w V4 wymieniał także koordynację stanowisk z bieżącej unijnej agendy, w tym dotyczących Funduszu Odbudowy, polityki migracyjnej i solidarności w kontekście zwalczania pandemii, w tym szczepień.

Wśród tematów, które szefowie rządów państw V4 koordynowali przed unijnymi szczytami, Müller wymienił także politykę klimatyczną i energetyczną UE. Jak przypomniał, 24 marca tego roku premierzy krajów Grupy Wyszehradzkiej i Bułgarii wezwali w liście do zachowania dotychczasowego zakresu sektorów nieobjętych systemem handlu uprawnieniami do emisji oraz zasad uwzględniających PKB państw członkowskich, służących do określania krajowych celów redukcji emisji.

Ponadto przygotowany został wspólny list liderów krajów V4 oraz Francji, Rumunii i Słowenii do KE w sprawie roli energii jądrowej w polityce klimatyczno-energetycznej UE, w którym wezwano do równego traktowania energetyki jądrowej w ramach unijnej polityki klimatyczno-energetycznej.

REKLAMA

Jako część współpracy w ramach Grupy Wyszehradzkiej podczas rocznego polskiego przewodnictwa rzecznik rządu wymienił także konsultacje ministerialne we wszystkich obszarach tematycznych.

„Ich efektem są wspólne stanowiska i inicjatywy, m.in. stanowisko Ministrów Spraw Wewnętrznych państw V4 oraz Estonii i Słowenii ws. reformy pakietu azylowego, czy przyjęcie przez ministrów transportu listy kluczowych z perspektywy naszego regionu projektów infrastrukturalnych. Na liście znalazły się m.in. CPK, Via Carpatia, kolej dużych prędkości oraz poprawa żeglowności dróg wodnych łączących państwa V4. Ministrowie Spraw Zagranicznych w swoim listach i stanowiskach zgodnie podnosili kwestię akcesji do UE krajów Bałkanów Zachodnich i podkreślali jej znaczenie dla sukcesu całego projektu integracji europejskiej” – podkreślił Müller.

Grupa Wyszehradzka jest nieformalną regionalną formą współpracy Polski, Czech, Słowacji i Węgier i określana jest jako jeden z owoców upadku komunizmu i transformacji ustrojowej w państwach Europy Środkowo-Wschodniej. Za umowną datę jej powstania przyjmuje się 15 lutego 1991 r., kiedy ówcześni prezydenci Polski Lech Wałęsa i Czechosłowacji Vaclav Havel oraz premier Węgier Jozsef Antall podpisali deklarację określającą cele i warunki wzajemnej współpracy. Miało to miejsce w węgierskim Wyszehradzie, gdzie w XIV wieku spotykali się królowie Polski, Czech i Węgier na negocjacje gospodarcze i polityczne.

REKLAMA

Cele Grupy zmieniały się w kolejnych latach i określały współpracę początkowo trzech, a po rozpadzie Czechosłowacji w 1993 r. czterech krajów. Wraz z ich osiągnięciem współpraca ta słabła i po jakimś czasie była wznawiana, tak jak po przyjęciu w 1999 r. Polski, Czech i Węgier do NATO oraz po wstąpieniu Polski, Czech, Węgier i Słowacji do UE w 2004 r.

Od 2004 r. wszystkie kraje V4 są członkami Unii Europejskiej, a Grupa Wyszehradzka stanowi forum wymiany doświadczeń oraz wypracowywania wspólnych stanowisk w sprawach dotyczących regionu i UE. (PAP)

W środę szczyt premierów V4 w Katowicach