Województwo śląskie, obejmujące region górnośląsko-zagłębiowski, na terenie którego ma swą siedzibę Akademia WSB, wyludnia się najszybciej w Polsce. W ciągu minionej dekady ubyło w nim prawie ćwierć miliona mieszkańców i ich liczba spadła do 4,35 mln. Śląski urząd statystyczny prognozuje dalszą, nieprzerwaną depopulację województwa i spadek liczby jego mieszkańców poniżej 4 mln pod koniec przyszłej dekady, czyli w ciągu kilkunastu lat, a do 3,68 mln w 2050 r.

Od 1992 r. występuje ponadto permanentnie ujemne saldo migracji do miast, praktycznie wszystkie kurczą się, co jest niepokojące podwójnie, bowiem mowa o najbardziej zurbanizowanym województwie. Do jego depopulacji dokłada się więc dezurbanizacja.

W wyniku powojennych wysiedleń i wyjazdów ludność na Śląsku znacznie się skurczyła, Zagłębie doznało w trakcie wojny ogromnej straty ludności żydowskiej, ale napływ przesiedleńców z polskich kresów wschodnich i robotników chętnych do lukratywnej pracy w tutejszym przemyśle szybko zrekompensował ubytki. Oznaczało to jednak zmianę składu etnicznego, rodowici Ślązacy i Zagłębiacy musieli ułożyć koegzystencję z przybyszami o niekiedy całkiem innych obyczajach i kulturowych wzorach zachowań. Region znów stał się wielokulturowy.

Zanik górnictwa węglowego i modernizacja przemysłu stalowego w ostatnich dekadach zahamowały dopływ nowych mieszkańców i przyczyniły się do wyludniania regionu.

zobacz także

Wywołuje ono wiele negatywnych skutków, bo prowadzi do starzenia się populacji, spadku liczby i odsetka ludności aktywnej zawodowo, niedoborów w zasobach pracy, pogarszania relacji pracujących do niepracujących, ubytku wpływów podatkowych i w związku z tym środków inwestycyjnych, zatem zaniku perspektyw rozwojowych. Trend depopulacyjny odwróciła w minionych kilkunastu miesiącach fala uchodźców ukraińskich, ale większość z nich deklaruje chęć powrotu do ojczyzny po zakończeniu wojny. Ponieważ wyludnia się cała Polska, nie ma szans na ściągnięcie do regionu śląsko-zagłębiowskiego przybyszy z innych regionów kraju. Jedyna szansa na zatrzymanie procesu wyludniania konurbacji to napływ imigrantów spoza Polski, a w znacznej części spoza Europy. Ślązacy i Zagłębiacy są bodaj bardziej przygotowani na przybycie nowych mieszkańców, także o oliwkowym i czekoladowym kolorze skóry oraz odmiennych obyczajach, bo region był od zawsze wielokulturowy, a jego mieszkańcy przyzwyczajeni do koegzystencji z sąsiadami o innych obyczajach i kulturze.

Regionaliści dopominają się o urzędowe uznanie godki śląskiej za język regionalny, ale i oni bodaj rozumieją, że nie wszyscy mieszkańcy będą się nim posługiwać. Niektórzy mogą także mieć, przynajmniej przejściowe, trudności z poprawnym językiem polskim. Pochodzący z Bangladeszu pracownik kebabowni w Dąbrowie Górniczej, gdzie niedawno się posilałem, łamaną polszczyzną pytał mnie jak uzyskać certyfikat znajomości języka polskiego. Najwyraźniej chciałby tu pozostać na dłużej.

REKLAMA

W czołowych klubach piłkarskich regionu grają tacy zawodnicy jak Joel Valencia, Dean Diego Guezen, Shun Shibata, Lawrence Ennali, a także Michael Ameyaw, który urodził się w Łodzi i ma polskie obywatelstwo oraz śniady odcień skóry. Jeśli przybysze z innych, niekiedy odległych rejonów świata i ich potomkowie mogą grać dla regionu w piłkę, to dlaczego inni nie mieliby dla niego pracować? Śląsk i Zagłębie albo będą coraz bardziej wieloetniczne i wielokulturowe, albo coraz bardziej wyludnione. Taka sama alternatywa staje zresztą przed całą Polską.

Janusz A. Majcherek, profesor w Katedrze Pedagogiki Akademii WSB w Dąb rowie Górniczej

Powstrzymać wyludnianie – komentarz prof. Majcherka