Dwa pozostające w przestrzeni miejskiej Dąbrowy Górniczej pomniki upamiętniające żołnierzy Armii Czerwonej zostaną usunięte. Lokalne władze są na etapie wyboru wykonawcy i chcą, by rozbiórka stała się faktem do końca kwietnia.

W miejscu jednego z pomników zostaną upamiętnione ofiary II wojny światowej – dowiedziała się PAP w magistracie.

W Dąbrowie Górniczej są dwa pomniki żołnierzy sowieckich – w dzielnicach Gołonóg i Strzemieszyce. Prezydent Dąbrowy Górniczej Marcin Bazylak w przesłanym w środę PAP stanowisku miasta oświadczył, że rozumie szczególny kontekst głosów nawołujących do ich usunięcia – zbrodniczej agresji Rosji a Ukrainę.

„Jestem przekonany, że postawa władz Dąbrowy Górniczej jak i Mieszkańców nie budzi wątpliwości co do tego, że w starciu nie tylko państw i ich sił zbrojnych, ale także fundamentalnych ludzkich wartości, stoimy po stronie Ukrainy i jej Obywateli, których zresztą coraz liczniejszą grupę gościmy w naszych progach” – oświadczył prezydent.

REKLAMA

Brak wcześniejszego usunięcia pomników lokalne władze tłumaczą zawartymi przed laty umowami pomiędzy Polską a Rosją, regulujących zachowanie miejsc pamięci, a także – w ich ocenie – przerzuceniem tej kwestii na samorządy.

„Mając na uwadze powyższe regulacje, a także artykułowany w przestrzeni publicznej jasny przekaz ze strony różnych przedstawicieli Federacji Rosyjskiej (…), uważających niszczenie pomników żołnierzy radzieckich za akt agresji i bezczeszczenie obiektów pamięci narodowej, zwracałem uwagę w korespondencji kierowanej do Wojewody Śląskiego (…), że likwidacja takich pomników nie jest tylko sprawą lokalną, ale dotyczy relacji międzynarodowych” – wskazał prezydent.

Bazylak oświadczył, że nigdy nie bronił pomników sowieckich i nie odwoływał się od decyzji wojewody, który w oparciu o ustawę dekomunizacyjną zobowiązał miasto do usunięcia pomników w Gołonogu i Strzemieszycach.

zobacz także

PiS też miał swoją imprezę. Pokazywało ją TVP. Wideo

„Żałuję, że polski rząd wraz ze swoją administracją problem pomników poradzieckich przerzucił wyłącznie na lokalny samorząd, nie dostrzegając też pewnych zagrożeń wynikających z agresywnego nastawienia strony rosyjskiej” – napisał prezydent.

Jak dodał, nie chcąc narazić się na zarzut naruszenia norm prawa międzynarodowego, a lokalnej społeczności na szykany ze strony rosyjskiej złożył do resortu kultury wniosek w tej sprawie.

Jak ocenił, sprawę ewentualnych zastrzeżeń Rosji zamyka niedawne stanowisko podpisane przez wicepremiera, ministra kultury i dziedzictwa narodowego Piotra Glińskiego.

List w sprawie pomnika w Gołonogu przesłał kilka tygodni temu prezydentowi Dąbrowy Górniczej prezes IPN Karol Nawrocki, nawiązując w nim do agresji rosyjskiej na Ukrainę.

„Rzeczonej napaści nie można rozpatrywać bez realizowanej od lat rosyjskiej propagandy historycznej, wynoszącej na piedestał historię Związku Socjalistycznych Republik Sowieckich, a w szczególności uznawanie za najważniejsze wydarzenie w historii Rosji zwycięstwa w +Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941-45+” – napisał Nawrocki, który dodał, że narracja „wyzwolicielskiej” misji Armii Czerwonej wypacza fakty historyczne, pomijając m.in. współpracę niemiecko-sowiecką wspólny atak obu tych krajów na Polskę we wrześniu 1939 r. Prezes IPN podkreślił, że „niedopuszczalne” jest tolerowanie w przestrzeni publicznej obiektu propagandy totalitarnej i zaproponował współpracę w likwidacji pomnika w Gołonogu i upamiętnieniu rzeczywistych bohaterów.

W Dąbrowie Górniczej cztery lata temu zdemontowano już pomnik żołnierzy Armii Czerwonej w dzielnicy Łosień, na mocy przepisów tzw. ustawy dekomunizacyjnej, która nakazuje usuwanie symboli komunistycznych z przestrzeni publicznej.

Monument przedstawiający dwóch czerwonoarmistów został wzniesiony w 1984 r.

REKLAMA

Wiele innych miast woj. śląskiego pamiątek sowieckich pozbyło się już w poprzednich latach, część z nich przenosząc na cmentarze – mogą tam być zgodnie z ustawą dekomunizacją z 2016 r. Np. w 2014 r. z cokołu na pl. Wolności w Katowicach zdjęto pomnik Wdzięczności Armii Radzieckiej, został on przeniesiony na cmentarz wojenny w Parku Kościuszki. Przeciwko obecności pomnika w centrum miasta od lat protestowali przedstawiciele opozycji z czasów PRL. Katowicki pomnik czerwonoarmistów miał – razem postumentem – ok. 10 m wysokości. Przedstawiał dwóch żołnierzy trzymających broń i sztandary. Odsłonięto go krótko po II wojnie światowej. Autorem rzeźby był Stanisław Marcinów.

Pierwotnie na obelisku widniał napis „Armii Radzieckiej Wyzwolicielce”, który został usunięty w 1989 r.

Także w innych miastach regionu pomniki żołnierzy radzieckich znajdują się przy grobach wojennych. Tak jest m.in. w dwóch dzielnicach Sosnowca – Ostrowach Górniczych i Klimontowie.

Pomnik upamiętniający żołnierzy Armii Czerwonej znajduje się także na wydzielonych kwaterach na częstochowskim cmentarzu Kule. „Niektóre środowiska apelują, by zmienić jego wygląd, usuwając z niego pewne symbole. Od kilku lat wnioskujemy o środki na remont tego pomnika, tak żeby przy okazji tego remontu można było zdemontować np. symbol sierpa i młota” – powiedział PAP rzecznik częstochowskiego magistratu Włodzimierz Tutaj.(PAP)

Dąbrowa Górnicza. Prezydent Bazylak oświadczył, że nigdy nie bronił pomników sowieckich