Trybunał Konstytucyjny skompromitował ideę sądownictwa konstytucyjnego, konieczna może być zmiana modelu kontroli konstytucyjnej na rozproszoną, sprawowaną przez sądy powszechne – powiedział lider Polski 2050 Szymon Hołownia, odnosząc się do wyroku TK ws. RPO.

Trybunał Konstytucyjny orzekł w czwartek rano, że przepis ustawy o RPO, który pozwala pełnić obowiązki Rzecznikowi Praw Obywatelskich po upływie kadencji, do czasu objęcia stanowiska przez następcę, jest niezgodny z konstytucją. Wyrok został tego samego dnia opublikowany w Dzienniku Ustaw, wejdzie w życie po upływie trzech miesięcy. Jednocześnie TK wskazał na konieczność znowelizowania ustawy przez parlament.

„Ten Trybunał Konstytucyjny w tym składzie doprowadził ideę sądownictwa konstytucyjnego do upadku” – ocenił w czwartek Hołownia. „Nie musimy być zakładnikiem istnienia Trybunału Konstytucyjnego po tym, co z TK zrobiła ta władza. W cywilizowanej demokracji możliwy jest inny model” – dodał.

REKLAMA

„To dowód wielkiej powściągliwości, kultury osobistej i klasy (RPO) Adama Bodnara, że nazywał tę partyjną zbieraninę +wysokim trybunałem+. Organ upartyjniony do szpiku kości i będący wprost emanacją woli partii rządzącej wziął się za przykrawanie kompetencji i praw konstytucyjnych organów RP w sposób tak ewidentnie niezgodny z prawem, z polską konstytucją, że nawet jak na standardy PiS i Zjednoczonej Prawicy jest to wydarzenie bez precedensu” – mówił Hołownia dziennikarzom.

Dodał, że „dzisiaj tak naprawdę wydarzyła się bardzo konkretna rzecz: (prezes TK) Julia Przyłębska ogłosiła, że rząd Zjednoczonej Prawicy nie ma większości w tym parlamencie”. „Nie mają większości w parlamencie, a więc nie są w stanie przeprowadzić swojego RPO; będą łamali po raz kolejny ustawy i konstytucję, żeby jakiegoś p.o. rzecznika albo inną formę, którą wynajdą, wprowadzić do polskiego prawa” – powiedział.

Hołownia zwrócił uwagę, że przepis ustawy o RPO uznany za niekonstytucyjny „funkcjonował z powodzeniem przez 30 lat”, a na jego podstawie swoje funkcje po zakończeniu kadencji pełniło czterech rzeczników, w tym prof. Andrzej Zoll.

W ocenie Hołowni Trybunał „miotał się i plątał, raz twierdził, że ustawodawca nie ma kompetencji, by zmieniać kadencję RPO, a następnie nakładał na ustawodawcę obowiązek manipulowania przy tejże kadencji”.

Zwrócił uwagę, że w ostatnim roku pełnienia funkcji RPO przez Adama Bodnara do urzędu wpłynęło o 20 proc. więcej skarg, zapytań i petycji od obywateli niż w latach poprzednich, a w miesiącach, kiedy sprawował funkcję po upływie kadencji, ta liczba rosła. „A więc jest jasne, że to orzeczenie ma tylko i wyłącznie wymiar polityczny, nie ma w tym ani logiki konstytucyjnej, ani ustrojowej, ani żadnej innej” – oświadczył.

zobacz także

Bodnar alarmuje po wyroku ws. sędziego Igora Tulei

Bodnar: jeśli wyrok TK w poniedziałek będzie po myśli wnioskodawców, obywatele stracą prawo skargi do RPO

Zdaniem Hołowni „koniec tej historii jest oczywisty – to jest nie podważanie kompetencji i pozycji RPO czy osobistej Adama Bodnara – bo ona wzrośnie – ale to podważenie sensowności istnienia tego Trybunału Konstytucyjnego”.

„W nowym rozdaniu, na które wszyscy czekamy, będziemy musieli zadać sobie pytanie, czy po takim skompromitowaniu ideału sądownictwa konstytucyjnego, jaki wykonała dziś pani Przyłębska z kolegami, w ogóle będziemy w stanie odbudować sąd konstytucyjny, czy będziemy musieli postawić przez jakiś czas na rozproszoną kontrolę konstytucyjności wykonywaną przez sądy powszechne” – powiedział Hołownia. Zauważył, że takie rozwiązanie funkcjonuje w niektórych krajach Unii.

Według Hołowni jeżeli jakiś projekt ustawy „o kadłubkowym, pełniącym obowiązki RPO wpłynie do Sejmu, to każdy szanujący konstytucję i prawo człowiek powinien wystąpić przeciwko”.

REKLAMA

„Nowe wybory nie tylko są tym, czego potrzebuje nasz ruch, ale czego potrzebuje Polska” – powiedział Hołownia. „Jeżeli rząd nie ma większości w parlamencie i nie udaje mu się utrzymać rządu mniejszościowego – a nie uda mu się – to się rozpisuje nowe wybory” – dodał.

Zdaniem Hołowni wybory odbędą się w tym lub przyszłym roku, ponieważ „ten Sejm do końca kadencji nie dojedzie”. Czekamy na show, pokaz mocy Jarosława Gowina, który będzie próbował udowodnić, że dysponuje realną siłą, postawi się Jarosławowi Kaczyńskiemu, w mediach publicznych trwa ostre grillowanie Zbigniewa Ziobry przy okazji sprawy Sławomira Nowaka, okazuje się, że tu też się zdążyli pokłócić” – wyliczał.

Za możliwe uznał dwa scenariusze: „albo Kaczyński układa Polskę do wyborów, ma kontrolę nad wszystkim, kiedy do tych wyborów idziemy, albo udaje nam się zbudować inny układ w parlamencie i wtedy mamy gwarancję, że wybory będą uczciwe, demokratyczne, takie jakie powinny być”.

zobacz także

CBOS: Duda, Morawiecki i Hołownia z największym zaufaniem. Kaczyński liderem w braku zaufania

Budka: czas dla Gowina się kończy

Pytany, czy są prowadzone rozmowy w tym kierunku, w tym z prezesem Porozumienia, odparł: „no pewnie, że są”. Dodał, że toczą się nie tylko z Jarosławem Gowinem. „Od kilku dni wszyscy rozmawiają ze wszystkimi, bardzo intensywnie. Różne rozmowy trwają, jest wielu posłów, którzy szukają nowych miejsc, w najbliższym czasie usłyszą państwo o nowym kole poselskim” – powiedział. „Kolos, który pół roku temu wydawał się niewzruszony, jest na tyle słaby, że widzi to każdy szeregowy poseł PiS” – dodał, przyznając, że nie wyklucza transferów, ale zależałyby one za każdym razem od oceny danego kandydata.

Przewodnicząca koła parlamentarnego Polska 2050 Hanna Gill-Piątek powiedziała, że na poparcie koła może liczyć kandydat KO na RPO, prawnik Sławomir Patyra, jednak dyscypliny w głosowaniu nie będzie. „Spotkaliśmy się ze wszystkimi kandydatami, odbyliśmy z nimi rozmowy; ustaliliśmy, że nie będziemy mieli dyscypliny w głosowniach nad kandydaturami na RPO” – poinformowała.

REKLAMA

„Jeśli chodzi o kandydaturę posła (PiS Bartłomieja) Wróblewskiego, mamy konsensus, że jej nie poprzemy” – powiedziała. Dodała, że koło „raczej jednogłośnie” poprze zgłoszonego przez KO prawnika Sławomira Patyrę”, a jeśli chodzi o kandydata Lewicy Piotra Ikonowicza „głosy będą zróżnicowane”.

W czwartek wieczorem Sejm ma po raz czwarty zająć sie wyborem następcy RPO Adama Bodnara, którego kadencja zakończyła się 9 września ub. roku, ale który zgodnie z ustawą pełni obowiązki do czasu powołania przez parlament następcy. Zgodnie z konstytucją, Rzecznik Praw Obywatelskich jest powoływany przez Sejm za zgodą Senatu, na 5 lat.

Obecnie kandydatami na to stanowisko są: poseł PiS Bartłomiej Wróblewski, zgłoszony przez kluby KO i Koalicji Polskiej prawnik, prof. Sławomir Patyra oraz zaproponowany przez Lewicę działacz społeczny Piotr Ikonowicz.(PAP)

Hołownia: nie musimy posiadać Trybunału Konstytucyjnego. Możliwy jest inny model